İsrail, sızdırılan belgerele nazaran, ABD’de yürüttüğü “lobicilik ve propaganda” faaliyetleri kapsamında, Yabancı Temsilci Kayıt Maddesi’nden (FARA) etkilenmemek için maddeyi delmeye çalışıyor.
Araştırmacı gazeteci Lee Fang ve Jack Poulson ile The Guardian işbirliğinde hazırlanan habere nazaran, İsrail hükümeti ABD’deki propaganda faaliyetleri için FARA’dan kaçınmanın yolları arıyor.
ABD’de 1938’de çıkarılan ve hala etkin olarak uygulanan FARA, hem dış kaynaklı çıkarları temsil eden kişi yahut kurumların faaliyetlerinin Adalet Bakanlığına nizamlı halde bildirilip kamuoyuna açıklanmasını gerekli kılıyor hem de ülkedeki “yabancı etki” ögelerinin takip edilmesini sağlıyor.
ABD idaresi, Adalet Bakanlığınca yabancı rastgele bir ülke yahut tarafla ilişkili olduğu bildirilen kişi ve kurumların ülke içindeki faaliyetlerini FARA ile izliyor.
Sızdırılan dokümanlara nazaran İsrail hükümeti, yabancı takviyeli lobi faaliyetlerini açıkça göstermeyi mecburî kılan ABD yasası hakkında türel tavsiye talebinde bulundu. Bunun nedeninin de yasanın uygulanması halinde İsrail hükümetiyle uyum halinde çalışan ABD’li kümelere ziyan gelebilmesi olduğu söz ediliyor.
İsrail hükümetine ilişkin sızdırılan e-posta ve evraklar, son yıllarda bu çeşit olaylarla gündeme gelen ABD merkezli bir sivil toplum kuruluşu “Distributed Denial of Secrets” tarafından yayımlandı. Dokümanların asıl kaynağı ise nisanda İsrail Adalet Bakanlığına sızdığını ve yüzlerce gigabaytlık bilgiyi ele geçirdiğini duyuran “Anonymous for Justice” isimli küme olarak biliniyor.
İsrail Adalet Bakanlığının “hacklenmesiyle” ortaya çıkan e-postalar ve yasal bildirilerde yetkililerin, ABD’deki “İsrail’i savunma çabalarının” FARA’yı tetikleyebileceğinden tasa duyduğu görülüyor. Ayrıyeten dokümanlarda yetkililer, İsrail’in ABD’deki faaliyetlerini sürdürürken yasa kapsamındaki incelemelerden kaçınmak için yeni bir kar maksadı gütmeyen kuruluş oluşturmayı da öneriyor.
FARA SORUŞTURMASI RİSKİ, BAĞIŞÇILARI DA ENDİŞELENDİRİYOR
İsrail, başta ABD olmak üzere 2017’de yurt dışındaki imajını düzgünleştirmek için “Kela Shlomo” isimli bir küme kurdu. Bu küme 2018’de “Concert” ve 2021’de “Voices of Israel” ismini aldı. Bu kümelerin kurulmasındaki hedefin, İsrail’in Filistinlilere yönelik siyasetlerini protesto etmek için yürütülen “Boykot, Tecrit ve Yaptırımlar Hareketini” zayıflatmak olduğu belirtiliyor.
Temmuz 2018 tarihli yasal strateji dokümanında, FARA’ya uygun formda çalışılması durumunda, İsrail’den finansman ve direktif alan kimi ABD’li kümelerin prestijinin ziyan görebileceği ve bu kümelerin şeffaflık gerekliliklerini sağlaması için zorlanabileceği belirtildi. Ayrıyeten diğer bir evrakta yer alan bilgiye nazaran, bağışta bulunan şahıslar fon kümelerinin da FARA altında kayıtlı olmasını tercih etmiyor.
Örneğin, The Forward’ın 2018’deki haberine nazaran de kimi Yahudi-Amerikan kuruluşlar “Concert”e FARA riski nedeniyle fon sağlamayı reddetti.
İsrail’e ilişkin evraklarda, ABD’de dağıtılan “propaganda” gereci olarak nitelendirilebilecek rastgele bir çalışmanın kopyasının ABD Dışişleri Bakanlığına 48 saat içinde teslim edilmesi gerekliliği FARA’dan kaçınmak için bir sebep olarak gösteriliyor.
Temmuz 2018’e ilişkin İsrail dokümanlarında geçmişte FARA’nın “Rusya ve Pakistan üzere ABD’ye düşman ülkelere” uygulandığı belirtilirken, ABD ile İsrail ortasındaki bağlar bilhassa önder bazında olumsuz etkilenmesinin ABD Adalet Bakanlığınca resmi bir soruşturmaya neden olabileceği tabir ediliyor.
Bu kapsamda İsrail hükümeti, Washington’da önde gelen seçim ve kampanya hukuk firması Sandler Reiff’le, İsrail’i “savunan” kümelerin çalışmalarının FARA kapsamında teşkil ettiği riski tahlil etmesi için anlaştı.
FARA’DAN KAÇINILMASI İSRAİL’E ÖNERİLDİ
FARA’ya kayıt olmayı ve bununla bağlantılı inceleme sürecini engellemek için, hukuk danışmanları İsrail’e fonların ABD menşeli üçüncü bir kar gayesi gütmeyen kuruluş aracılığıyla aktarılmasını öneriyor.
Geçmişte İsrail Stratejik İşler Bakanlığında hukuk danışmanı olarak vazife yapan Liat Glazer, kar maksadı gütmeyen kuruluşun resmi olarak İsrail’den yönetilmeyeceğini lakin gayriresmi uyum sistemleriyle “denetim ve idare araçları” olacağını söylüyor.
Glazer, Aralık 2019’daki e-postasında İsrail’in FARA konusunda tüzel tavsiye almaya çalıştığının ortaya çıkması durumunda, bunun “İsrail devletinin ABD’deki problemlere kabul edilemez formda müdahale etmek istediği savlarını gündeme getirebileceğini ve İsrail-ABD bağlarındaki hassas bir bahiste kamuoyunda tartışma yaratabileceğini” belirtti.
Eski istihbarat vazifelisi ve İsrail ordusunda vazife alan Sima Vaknin-Gill de “Kela Shlomo”nun kurulma sürecinde vazife aldı ve FARA’dan kaçınılmasına dair dokümanlarda ismi yer alan şahıslardan biri. Ayrıyeten “Antisemitizm Hareketiyle Mücadele” isimli kuruluşun idare heyetinde yer alan Vaknin-Gill, FARA’nın teşkil ettiği riski azaltmak için “Concert” tarafından fonlanacak yeni bir kuruluş kurma teklifinde de bulundu.
Lobicilik konusunda uzman Craig Holman, İsrail hükümet yetkililerince ABD siyasetini ve kamuoyunu dış siyaset konusunda etkilemek için açık bir efor olması halinde, dahli bulunun her iştirakçinin FARA’yı ihlal etmiş olacağını lisana getirdi.