Veliler, çocuklarına yeterli bir gelecek hazırlamak için türlü fedakarlıklarda bulunarak onların en güzel eğitimi almasını ve imtihan süreçlerinde avantaj sağlamasını istiyor. Destek olarak uygulanması gereken birebir dersler de pek çok ebeveyn tarafından imtihan yarışının olmazsa olmaz şartı üzere görülüyor. Okul önlerinde veliler birbirlerine ‘sen kimden ders aldırıyorsun’ diye sorarken toplumsal medyada yapılan tenkitlerde ise “Sistem güya buna nazaran kurgulanmış. Bir tanıdığım din kültüründen özel ders aldırıyor. Herkes birbirini taklit ediyor” deniliyor. Pekala çocuğun sahiden ‘özel ders gereksinimi olduğunu anlamanın yolları neler?’ ‘özel ders kime ve neden gerekli? ‘Çocuğun özel derse muhtaçlık duyduğunun belirtileri neler?’ Bu soruları uzmanlara yönelttik:
ÖZEL DERS ‘GÖSTERİŞ’ ÖGESİ OLDU
Prof. Dr. Memduh Sami Taner (Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi):
Toplumumuz, eğitim hizmeti alma sürecinde artık rasyonel düşünme hünerini yitirdi. Beslenme, giysi ve barınma üzere temel gereksinimlerde olduğu üzere eğitimde de etrafına ileti verme, bir manada reklam ve gösteriş yapma davranışı hakim oldu. Özel ders aldırmak güya yeterli anne ve babalık yapmanın bir göstergesi üzere algılanıyor. Çocuklar zati çok hazırcı yetiştiriliyor. Meskende çocuğunun odasını toplayan, ayakkabısının bağcıklarını bağlayan ebeveyn, eğitim-öğretimde de özel ders aldırarak çocuğuna karşı vazifesini yerine getirdiği yanılgısı yahut örtük bir reklam peşinde. Halbuki özel ders, öğrencinin mevcut gayretinin ‘sınırda kaldığı’ durumlarda eski tabirle ‘takviye’ maksatlı kısa vadeli aldırılması gereken bir fiyatlı eğitim faaliyetidir.
ÖZEL DERS GEREKSİNİMİNİ NASIL ANLARIZ?
Önemli birtakım derslerde öğrencinin muhakkak doğal maharetlere sahip olması beklenir. Örneğin geometri için bireyde matematiğin ‘uzamsal ilgilerle ilgilenen alt kısmına ait’ hünerlerinin gelişmiş olması beklenir. Çocuk okul öncesinde çok fotoğraf çizip derinlik ve perspektif aktiflikleri yaptıysa geometriyi rahatlıkla anlar. Fakat çocuğun beyninde var olan kimi marifetlere can suyu verilmemişse, çocuk doğal oyunları gereğince oynamamışsa geometrideki uzamsal münasebetleri göremeyebilir. Bu kademede makul sayıda destek ders ile çocuk zihin dünyasında geometrik halleri nasıl görmesi gerektiğini anlayabilir. Yani özel ders beynin birtakım loblarının hakim olduğu hünerleri uyandırıp geliştirmek için faydalanılan bir kaldıraç olmalıdır.
BİSİKLET SÜRMEYİ ÖĞRETİR ÜZERE…
Yıl uzunluğu özel ders aldırmak, lakin okuldaki öğretmene güvensizlik göstergesi olabilir. Âlâ bağlantı, renkli öğrenme ortamı, sevgi ve ilgi yaratmaya dayalı çaba varsa ‘öğrenme’ olur, bu türlü olunca da ekonomik olarak değerli bir külfet haline gelmiş özel ders gereksinimi azalır. Çocuk ve genç beyni yeni bilgileri rahatlıkla özümseyecek kapasitededir. Sorun kimi öğretmenlerin bilgiyi kolaya indirgememeleri, eğitim sürecine samimi ve renkli atmosfer kazandıramamalarından kaynaklanıyor olabilir. Yani öğretmen dersi sevdirmek yerine yalnızca vazifesini yapma anlayışı ile hareket ediyorsa verimli bir öğrenme gerçekleşmez. . Öğrenme süreçlerinde ebeveynin de çocuğun yakınında olması gerekir.. Bisiklet sürmeyi öğretirken çocuğumuzun çabucak ardında, bisiklet selesini tutarak ona takviye olduğumuz üzere, öğrenme tecrübesini de birlikte yaşamalı, çocuk acemi öğrenme adımları ile ilerlerken ona eşlik edip sonra kendi başına öğrenmesini sağlamalıyız. Bu süreç hem özel ders muhtaçlığını ortadan kaldıracak hem de kendine yetebilen ve kendine güvenen bir birey yetiştirmemize katkı sağlayacaktır.
ÖZEL DERSTE KRİTER ‘ÖĞRENME FARKLILIKLARI’
Prof. Dr. Neslihan Güney Karaman (Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi):
Özel ders için muhtaçlık belirtileri akademik temelli oluyor. Aslında özel ders kararı için göz önünde bulundurulması gereken ‘eğitimde ferdi farklılıklar.’ Herkesin öğrenme biçimi farklı. Kimileri yalnızca dinleyerek kimileri yazarak daha uygun öğreniyor. Kalabalık sınıflarda çocuk öğrenme sorunu yaşıyorsa özel ders alabilir. Lakin özel dersin hakikaten muhtaçlıktan mı yoksa özenti nedeniyle mi aldırıldığı her vakit tartışmaya açık bir mevzu. Yarışmacı bir anlayışın olması ve okuldaki ders saatlerinde çocuğun öğrenmeye ayıracağı vaktinin kısıtlı olmasından ötürü maalesef dayanak alması gereken durumlar olabiliyor. 12’inci sınıfta öğrenciler okulda geçirdiği vakti azaltıp özel derslerle imtihana hazırlanıyorlar. Doğal bu durum da eğitimde tartışılan bir mevzu.
ARKADAŞLARI GİDİYOR DİYE…
Ebeveynler ne diyor?
– Akademik manada çok başarılı bir evlada sahip olmama karşın öteki arkadaşları çok bilinen ünlü bir öğretmenden ders aldığı için biz de bu yola başvurduk.
– ‘İhtiyacı yok lakin arkadaşları gidiyor, tahminen farklı bir metot öğretirler’ diye düşünerek bu kararı aldım.
– Veli olarak ‘ya bir şeyi eksik kalırsa’ diye düşünerek yanılgı yapmaktan korkar haldeyiz. Sistem bu tasadan faydalanıyor.