ANKA İktisat Koordinatörü Erdal Sağlam haftalık iktisat tahlilinde, ”Eylül’den itibaren yıllık enflasyonda düşüş hızlanırken, büyümenin daraldığını, işsizlik oranlarının yükseldiğini göreceğiz” dedi.
Sağlam’ın tahlilinde yaptığı değerlendirmeler şöyle:
”Eylül’den itibaren yıllık enflasyonda düşüş hızlanırken, büyümenin daraldığını, işsizlik oranlarının yükseldiğini göreceğiz. Pazartesi açıklanacak 2. çeyrek büyüme sayısının eksi -0.6 olması beklenirken, salı açıklanacak bilgiyle de yıllık enflasyon yüzde 52’ye düşecek. Bu hafta sonu açıklanması beklenen yeni OVP de, ileriye dönük ekonomik beklentilerin netleşmesine yardım edecek.
Eylül, tüm dünyada tatilin bitip, iktisattaki canlılığın tekrar başladığı aydır. Bizde ekonomik kararlar yaz tatili yapmadı ancak asıl bundan sonra iktisatta işler hızlanacak demek yanlış olmaz. Önümüzdeki hafta başı,2 Eylül Pazartesi günü yılın 2. çeyreğine ait büyüme sayıları açıklanacak. Çeyrek prestijiyle bakıldığında büyüme oranının yüzde 0.6 oranında küçülmesi bekleniyor. Uzun bir ortadan sonra çeyrek prestijiyle eksi sayı görmeye başlayacağız. Akabinde yılın 3. ve 4. çeyrek sayılarının da, bir evvelki çeyreğe nazaran eksi gelmesi bekleniyor. Bu nedenle de teknik resesyonun konuşulduğu periyoda girmiş sayılacağız.
Buna karşılık Haziran sonu prestijiyle son bir yıllık büyümenin yüzde 3’ün üzerinde çıkacağını söyleyebiliriz. Zira geçen yıl yüzde 4.5 büyüdükten sonra bu yılın birinci çeyreğindeki büyüme oranı yüzde 5.7’yi bulmuştu. Bu nedenle üç çeyrek boyunca bir evvelki çeyreklere nazaran eksi sayılar görülse de 2024 yılının tümündeki büyüme sayısının yüzde 3 civarında çıkması bekleniyor.
Enflasyonda yıllık yüzde 52’lik oran
Büyüme sayısı akabinde 3 Eylül Salı günü açıklanacak enflasyon sayılarında ise baz tesiriyle, yıllık enflasyonda düşüş görmemiz kaçınılmaz. Genel seçim sonrası yapılan yüksek oranlı kamu artırımları, vergi artışları ve süratli kur artışı nedeniyle, 2023 Temmuz ve Ağustos aylarında aylık yüzde 10’larda fiyat artışı yaşanmıştı. Yüzde 75’e çıkan, Temmuz sayısıyla yüzde 62’ye inen yıllık enflasyon sayısı, salı günü açıklanacak Eylül datalarıyla birlikte yüzde 52’lere inecek. 3 Ekim’de açıklanacak datayla de yüzde 48 civarı bir sayıya inecek.
Piyasa kestirimleri salı günü açıklanacak TÜİK’in Eylül ayı fiyat artışı sayısını yüzde 2.6 olarak gösteriyor. Buna karşılık kimi iktisatçılar, Türk-iş ‘in Ankara için belirlediği besin enflasyon sayısının çok düşük çıkmasına bakarak, piyasa beklentilerinin altında bir aylık sayının da çıkabileceğini belirtiyorlar. Yani yıllık enflasyonun yüzde 51’li sayılara inme ihtimali de bulunuyor.
Önümüzdeki hafta, 10 Eylül günü ise Temmuz ayı işgücü dataları yani işsizlik sayıları açıklanacak. Haziran ayı verisiyle birlikte kıymetli artış gösteren işsizlik oranlarının yüzde 9.2’ye çıktığını görmüştük. Temmuz ayında da bu oranının artması bekleniyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, yıl sonu işsizlik oranını yüzde 10.3 olarak iddia ettiklerini belirterek, bu sayıya çıkılacağın sanmadığını söylemişti. Fakat iktisattaki daralmanın sürat kazandığı gözlenirken, piyasalarda yıl sonu işsizlik oranının yüzde 11’lere yaklaşan bir sayı olabileceği konuşuluyor. Alışılmış ki bu sayılar TÜİK’in resmi işsizlik oranları ve bu türlü periyotlarda, çok daha yüksek olan, geniş tarifli işsizlik sayılarına bakmak gerekiyor.
OVP’de gayeler değişecek mi?
Bu ortada önümüzdeki üç yılı kapsayacak, yeni ekonomik amaçların yer alacağı orta vadeli program (OVP) çalışmalarında da son basamağa gelindiğini biliyoruz. Gelen duyumlar ya önümüzdeki hafta sonunda 5-6 Eylül’de, ya da ayın 9’unda yeni OVP’nin açıklanacağını gösteriyor. Son taslağın şimdi Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sunulmadığını biliyoruz. Bu hafta yapılacak sunum akabinde onay alınıp açıklanacak ancak tarihin Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın yurt dışı seyahatine nazaran kesinleştirileceği belirtiliyor.
Yeni OVP’de geçen yılki OVP’ye kıyasla ne değişiklik olacağı merakla bekleniyor. Bilhassa de enflasyon, büyüme, işsizlik üzere ekonomik gayelerde değişiklik olup olmayacağına bakılacak. Yeni devir kıymetli yapısal önlem ve ıslahatların olup olmadığına bakılırken, yeni datalar piyasalar tarafından programın gerçekçi olup olmadığı açısından da sorgulanacak.”