Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. İhsan Alur, karaciğer yağlanması hakkında ikazlarda bulundu.
Karaciğerin yağ sentezi yaptığını, yağ depoladığını, yağları metabolize ettiğini (yağ asitleri ve kolesterol dâhil), karbonhidrat depoladığını (glikojen) ve açlıkta glukozun kaynağı olduğunu tabir eden Op. Dr. Alur, şöyle devam etti:
“Karaciğer bedende açığa çıkan ziyanlı hususları elimine eder, uzaklaştırır. Eliminasyon iki türlü olur; ya modüller (metabolize eder) ya da safraya salgılar. Karaciğer, karbonhidrat metabolizmasının düzenlenmesinde çok kıymetli vazifelere sahiptir. Kan glukoz düzeyinin muhakkak düzeyler ortasında tutulması esas misyonlarından birisidir. Karaciğer plazma lipitlerinin (kolesterol, trigliserit ve fosfolipidler vb.) metabolizmasında kıymetli rol oynar. Pek çok kıymetli proteinin sentezinde ve metabolizmasında da vazife alır. Taşıma ve bağlanma proteinleri olan albümin, transferrin, seruloplazmin, haptoglobulin vb. proteinlerin sentezi karaciğer tarafından yapılır. Kimi proteaz inhibitörlerini (antitrombin III, alfa 1-antitripsin vb.) ve hemostaz (kan pıhtılaşmasını düzenleyen) proteinlerinin (protrombin, fibrinojen üzere moleküller vb.) sentezi de karaciğer tarafından yapılmaktadır” diye konuştu.
AŞIRI YAĞLI BESLENME NEDEN OLABİLİR
Karaciğer yağlanmasının ne olduğunu anlatan Op. Dr. Alur, “Eğer karaciğerimiz enfeksiyon, kanser yahut öbür nedenlerle fonksiyonunu yapamaz hale gelirse yahut kapasitesini aşacak halde yağlı beslenilirse, başta yağ ve karbonhidrat metabolizmasında önemli problemler çıkar. Bu sıkıntılar tahlile kavuşturulamazsa karaciğer yetersizliği başlar, bu da tedavisi sıkıntı bir durum demektir. Karaciğerde karbonhidrat ve yağ metabolizmasındaki istikrarın bozulmasıyla yağlar karaciğerde depolanmaya ve uzaklaştırılamamaya başlar. İşte bu tabloya karaciğer yağlanması denir” sözlerini kullandı.
İKİ TİPİ DE TEHLİKELİ
Karaciğerin iki tip yağlanmaya maruz kaldığına dikkat çeken Op. Dr. Alur, “Birincisi, alkol tüketimine bağlı olan yağlanma. İkincisi ise alkol tüketimine bağlı olmayan yağlanmadır (NAFLD, Non-Alcoholic Fatty Liver Disease). Her iki tip de tehlikelidir. Lakin alkol tüketimine bağlı olmayan yağlanma (NAFLD), toplumda daha yaygın olması ve ekseriyetle geç fark edilmesi (tanı konması) açısından önemli sonuçları olan bir hastalıktır. Bu hastalığı önümüzdeki yıllarda daha sık duyacağımıza ve daha fazla karşılaşacağımıza kuşku yoktur” dedi.
HAREKETLİ BİR HAYAT STİLİ TERCİH EDİLMELİ
Alkol tüketimine bağlı olmayan yağlanmanın nedenlerine de değinen Op. Dr. Alur, “Toplumsal beslenme formumuz, kilo sorununun ve bununla kontaklı olarak diyabetin (şeker hastalığı) giderek yaygınlaşması, kilo alma yaşının genç ve çocuk yaşlara kadar inmesi, hareketsizlik ve idmanın ömrümüzün tam olarak bir modülü haline gelememesi karaciğer yağlanması hastalığına yer hazırlamaktadır. Fast-food kültürünün süratle çoğalması, gençler ve çocuklar ortasında yağlı beslenme alışkanlıklarının artması üzere daha da sayabileceğimiz birçok nedenden ötürü alkol tüketimine bağlı olmayan yağlanma ileride rahatsız edici boyutlara gelecek ve birçok kişinin hayatını olumsuz etkileyecektir” açıklamasında bulundu.
HER 3 ŞAHISTAN 1’İNDE KARACİĞER YAĞLANMASI MEVCUT
Klinik araştırmalarda alkol tüketimine bağlı olmayan yağlanmanın toplumdaki görülme sıklığının yüzde 30 civarında olduğunu vurgulayan Op. Dr. Alur, şu bilgileri paylaştı:
“Bu çok önemli bir orandır. Yaklaşık nüfusun 3’te 1’inde bir biçimde (hafif-orta yahut ileri derecede) karaciğer yağlanması bulunmaktadır. Bu hastalık obez hastalarda, diyabetiklerde, kan yağları yüksek olan dislipidemik bireylerde yahut metabolik sendrom olarak çoğunlukla bulunmaktadır. Yani bu cümleyi tersten okursak, NAFLD (alkol tüketimine bağlı olmayan yağlanma) tanısı bir alan hastada obezite, diyabet, dislipidemi (kanda kolesterol yahut trigliserit yüksekliği), metabolik sendrom üzere bozukluklardan biri yahut birkaçı bir ortada bulunur. Birebir vakitte bu hastalarda (NAFLD) artmış kardiyovasküler hastalık riski (hipertansiyon, kalp krizi, felç-inme, periferik arter hastalığı, şah damarı (karotis) hastalığı, ölüm) artmaktadır. Yeniden yapılan araştırmalarda obezitesi yahut diyabeti olmayan bireylerde NAFLD’ın insülin direnci ile bağlı olduğu ve ileride gelişecek diyabet hastalığı yahut metabolik sendromun erken habercisi olduğu bulunmuştur.”
HİPERTANSİYON HASTALARI DİKKAT ETMELİ
ABD’de yapılan bir araştırmada yaklaşık 90 milyon NAFLD hastası tespit edildiğini tabir eden Op. Dr. Alur, şunları söyledi:
“Bu hastalardan 29 milyonunda portal hipertansiyon (karaciğer kan taşıyan toplardamarda yüksek tansiyon), karaciğer sirozu ve karaciğer kanseri geliştiği bulunmuştur. Bir öbür deyişle NAFLD hastalarının yaklaşık 3’te 1’inde karaciğer sirozu, portal hipertansiyon, karaciğer kanseri ve ileri evre karaciğer yetmezliği gelişiyor. Öbür 3’te 2’sinde de diyabet, obezite, metabolik sendrom, kardiyovasküler hastalık riski (damar sertliği, hipertansiyon, miyokard enfarktüsü-kalp krizi), şah damarı hastalığı, felç, ve sonuç olarak vefat gerçekleşir. Birden fazla araştırmadan elde edilen bilgilere nazaran, NAFLD’ın metabolik sendromun erken bir göstergesi olduğu bulunmuştur.”
ERKEN TEŞHİS VE TEDAVİ ÖNEMLİ
Alkol tüketimine bağlı olmayan yağlanmanın kalp ve damar sıhhatini ve sindirim sistemi sıhhatini önemli derecede olumsuz etkilediğini işaret eden Op. Dr. Alur, “Zamanında önlem alınmalı ve tedavi edilmelidir. Erken fark edilen NAFLD’ın tedavisi ve geriye döndürülmesi mümkündür. Hayat biçimi değişiklikleri epeyce kıymetlidir. Kilo verme, ülkü beden kitle indeksine ulaşma, egzersiz-yararlı spor aktiviteleri yapma, kan şekerinin düzenlenmesi, doğal beslenme, bedenin muhtaçlığı kadar E vitamini alma, pioglitazon ilacını kullanma (tip 2 diyabetik hastalarda yüksek kan şekerini düşüren ilaç), kolesterol ve trigliserit düşürücü ilaçlar kullanma üzere tedbirlerle NAFLD geri döndürülebilir. En ülkü olan ise bu hastalık gelişmeden yani karaciğerimiz yağlanmadan bu alışkanlıkları kazanmak (kilo verme, ülkü beden kitle indeksine ulaşma, egzersiz-yararlı spor aktiviteleri yapma, kan şekerinin düzenlenmesi, doğal beslenme) ve pahalı organımız karaciğerimizi korumaktır” diye konuştu.